Śruby a wkręty - podstawowe różnice

Czy różnice między tymi dwoma elementami złącznymi są aż tak widoczne? Sprawdźmy zatem w jaki sposób odróżnić od siebie śrubę oraz wkręt.

Nie ulega wątpliwości, że wkręty, a także śruby należą do najczęściej używanych elementów złącznych w różnych branżach. Nie mniej, jednak jeśli bliżej przyjrzymy się klasyfikacji obu elementów, wówczas niektóre rzeczy przestaną nam się wydawać dość oczywiste. W praktyce często bywa tak, że klasyfikacja jednego i drugiego elementu jest dość problematyczna, a najlepszym tego potwierdzeniem jest nagminne popełnianie błędu przy dokonywaniu zamówienia i wskazywaniu nieodpowiednich wymiarów. W efekcie może to rodzić niepotrzebne zamieszanie i wpływać negatywnie na relacje klienta ze sklepem, hurtownią lub bezpośrednio samym producentem, w zależności u kogo zostało złożone zamówienie. Jakiś czas temu podjęto nawet próbę segregacji asortymentu poprzez wprowadzenie odpowiednich norm (DIN oraz ISO), jednak tak naprawdę nie wpłynęło to na rozstrzygnięcie na linii śruba – wkręt. W praktyce może dochodzić nawet do takich sytuacji, że te elementy, którym normy przypisały nazwę śruby, według Polskiej Normy PN są tak naprawdę wkrętami.

Wkręty – co warto o nich wiedzieć?

Omawiając różnice między wkrętem a śrubą, warto sprawdzić, co wyróżnia oba akcesoria. Wkręt jest elementem złącznym o specyficznej stożkowej budowie i gwintowanym trzpieniu. Praktycznie każdy jego rodzaj posiada tzw. łeb z wyraźnie zaznaczonymi nacięciami, dzięki którym można go umieścić w danym materiale, używając do tego np. wkrętaka. Wkręty nie są jednolitymi łącznikami i wyróżniamy ich kilka rodzajów, głównie ze względu na kształt ich łba. Do najczęściej używanych wkrętów zaliczymy wkręty z łbem walcowym płaskim i soczewkowym oraz wkręty z łbem stożkowym płaskim lub soczewkowym. Wkręt ze stożkową formą warto wykorzystywać wszędzie tam, gdzie zależy nam, aby był on schowany i nie wystawał ponad daną powierzchnię. Wkręty o płaskiej formie to typowe wkręty dociskowe, które idealnie nadają się do solidnego ściśnięcia określonych części. Warto także zaznaczyć, że nacięcie na łbie wkrętu odgrywa niebagatelne znaczenie. Może mieć nie tylko różną głębokość, ale tez kształt. Rzadko zdarza się, aby nacięcie było proste. Dzieje się tak dlatego, że komfort wkręcania takiego elementu złącznego byłby niski, a nawet dość problematyczny. Warto jeszcze zwrócić uwagę, gdzie najczęściej wykorzystuje się wkręty. Dzięki nim można połączyć materiały zrobione z metalu lub drewna. Sprawdzą się tez doskonale przy pracach z płytami karton-gipsowymi.

Co warto wiedzieć o śrubach?

Śruby są kolejnym typem elementów złącznych, powszechnie wykorzystywanych w różnych sektorach przemysłu. Różnią się od siebie nie tylko materiałem, z jakiego zostały wykonane, ale też rozmiarem, kształtem łba, a także typem gwintu, a dokładanie sposobem, w jaki układają się nacięcia. Można je wykorzystywać do łączenia różnego typu materiałów od metalu, po drewno. Trzeba dodać, że do pełnego wykorzystania atutów śrub, potrzebne jest też zastosowanie innych łączników – podkładek i nakrętek lub samych nakrętek. Możemy dokonywać podziału śrub ze względu na różne kryteria. Pierwszym jest podział ze względu na rodzaj łba śruby. Mówimy wówczas m.in.: o śrubach z łbem trójkątnym, czworokątnym, trójkątnym, grzybkowym, stożkowym, z uchem czy bez łba. Za najchętniej używaną uznawana jest śruba z łbem sześciokątnym, której dużym plusem jest wytrzymałość oraz odporność na dość duże przeciążenia. To jakiego wyboru śrub dokonamy, zależy w głównej mierze od branży, a także materiałów, które chcemy ze sobą połączyć. Inne śruby wykorzystywane będą w branży budowlanej, inne w motoryzacyjnej, a jeszcze inne w branży meblarskiej.

Materiał oraz kształt łba – podstawowe kryteria podziału śrub i wkrętów

Śruby i wkręty mogą być klasyfikowane pod wieloma względami. Jednym z kluczowych kryteriów podziału jest materiał, z jakiego poszczególne elementy złączne zostały wykonane. Biorąc pod uwagę materiał, za śruby można uznać wszystkie elementy złączne do metalu, posiadające gwint, które mogą zostać wkręcone w odpowiednio wcześniej przygotowany otwór o gwincie calowym lub metrycznym. Według tego kryterium za wkręt można uznać każdy element złączny dedykowany do drewna, a także blachowkręty. Niestety to kryterium podziały nie znajdzie do końca uzasadnienia w praktyce, ponieważ są takie elementy złączne jak np. elementy złączne o normie DIN 7500 z gwintem metrycznym, ale z otworami, które nie były uprzednio nagwintowane.

Śruby oraz wkręty można spróbować rozróżniać i klasyfikować ze względu na kształt łba poszczególnych elementów. Za śruby uważa się te łączniki, które mają łeb sześciokątny lub gniazdo sześciokątne. W tę regułę wpisują się różne akcesoria, nawet śruby o kulistym czy grzybkowym łebku. Znak zapytania może pojawić się przy śrubach oczkowych, ponieważ trudno je umieścić, w którymś ze wskazanych poddziałów. Podobnie do podziału nie pasują wkręty do drewna o sześciokątnym łebku.

Śruby o wkręty można jeszcze próbować definiować, biorąc pod uwagę kryterium sposobu wkręcania. Najprościej byłoby określić, że wkrętami będą wszystkie te elementy złączne, które posiadają rowek, pod śrubokręt lub gniazdo pod wkrętak. Pozostałe elementy byłyby śrubami. Niestety nie do końca taki podział będzie miał sens, gdyż są pewne łączniki np. o łbie walcowatym, które można byłoby klasyfikować jako śruby, ale posiadają gniazdo TORX, które wpisuje je w oba podziały. Nie można także zapomnieć o wkrętach do drewna z łbem sześciokątnym, które również komplikują sprawę takiego podziału. W efekcie kryterium sposobu wkręcania łącznika nie będzie dobrym sposobem na rozróżnienie od siebie wkrętu i śruby. Taki podział nie będzie mógł opierać się też na narzędziu wykorzystywanym do ich montażu.

Wkręt a śruba – jak je rozróżnić?

Jak widać kierowanie się różnymi, wyżej wymienionymi kryteriami podziału śrub i wkrętów, nie do końca dało nam odpowiedź, który element złączny można uznać za śrubę, a który za wkręt. Mimo wszystko można pokusić się o postawienie teorii, że śrubami są wszystkie te elementy złączne, które posiadają łeb, który nie zostaje wpuszczony w konstrukcję, a stanowi on oddzielną bryłę. Przy takim założeniu należy pominąć przypadki dość specyficznych śrub z łbem walcowatym. Wkrętami natomiast będą wszystkie te łączniki, które można wpuścić w daną konstrukcję, a ich trzpień stabilnie i płynnie przechodzi w łebek. Do takiej klasyfikacji dużo prościej odnieść się też z pomiarem poszczególnych elementów. W przypadku długości śruby, pomiar rozpoczynamy bezpośrednio pod jej łbem, a w przypadku wkrętu liczy się cała długość.