Nakrętki i ich zastosowanie

To, co wyróżnia nakrętki spośród pozostałych łączników, to przede wszystkim ich budowa. Swoją formą przypominają nieco pierścień. Posiadają także nacięty na całej swojej długości gwint. Dzięki specyficznej budowie i obecności gwintu istnieje możliwość wkręcenia nakrętki na śrubę, tak aby mogło powstać między nimi trwałe i solidne połączenie. Warto zauważyć, że nakrętki nie są jednolitą grupą elementów złącznych i trzeba je dobierać w zależności od ich przeznaczenia. Różne typy nakrętek, będą spełniać swoje zadania w poszczególnych branżach. Oprócz przeznaczenia warto także zwrócić uwagę na jej budowę. Z pomocą mogą przyjść tutaj normy, według których nakrętki zostały wytworzone, a także wskazany jest materiał, który został wykorzystany w procesie produkcyjnym. Z racji tego, że nakrętki stanowią dość szeroką grupę produktową, mogą być produkowane ze stali nierdzewnej, kwasoodpornej, węglowej, a nawet aluminium, mosiądzu czy miedzi. To, na którą z nich się zdecydujemy, zależy od wielu czynników, m.in. środowiska, w którym będą się znajdować. Omawiając tematykę nakrętek, warto jeszcze wspomnieć o podkładkach, gdyż one w większości połączeń śrubowych wraz ze śrubami i nakrętkami odgrywają niezwykle istotną rolę.

Jaki jest podstawowy podział nakrętek?

Nakrętki można klasyfikować pod względem wielu kryteriów. Nie mniej jednak najczęściej wskazuje się ich kształt jako podstawowe kryterium podziału, według którego to nakrętki sześciokątne są najchętniej wybieranym typem. Spośród nich wyróżnimy kilka rodzajów, w tym m.in. nakrętki standardowe zwane też zwykłymi, wysokie, długie, niskie, modele ze stożkowym kołnierzem jak też nakrętki samozabezpieczające. Oprócz nakrętek sześciokątnych na rynku dostępne są też nakrętki czterokątne, a także skrzydełkowe, radełkowe, ślepe, wieńcowe, kwadratowe, modele z uchem, a także wkrętem zabezpieczającym. Wyżej wymienione nakrętki można uznać za modele typowe, standardowe. Warto zaznaczyć, że oprócz nich jest też co najmniej kilka rodzajów nakrętek specjalnych. Spośród nich warto wskazać nakrętki kołpakowe, jednostronnie zamknięte, ale posiadające osłonę na śrubkę. Trzeba pamiętać, że długość tej nakrętki musi zostać dobrze dopasowana do trzonu śruby. Do zwiększenia walorów estetycznych można taką nakrętkę zaślepić. Kolejnym ciekawym rodzajem nakrętek są nakrętki kołnierzowe. Jaka sama nazwa wskazuje, posiadają one kołnierz, który znajduje się u ich podstawy. Jego zadaniem jest jeszcze mocniejsze dociśnięcie nakrętki, co stanowi niejako zabezpieczenie przed samowolnym jej odkręceniem się. Nakrętki te mogą mieć różne typy kołnierzy, w tym m.in. kołnierz z wyraźnie zaznaczonymi ząbkami jak i kołnierz gładki. Ciekawym typem nakrętek są tzw. nakrętki kształtowe, które wykonuje się na specjalne zamówienie, pod określony rodzaj zastosowania.

Co prawda do najczęściej wykorzystywanych rodzajów nakrętek zaliczymy nakrętki sześciokątne, które wystarczy nakręcić na trzpień śruby i znajda one zastosowanie w wielu rodzajach konstrukcji, od tych najprostszych, po te większe i bardziej skomplikowane, to warto wspomnieć jeszcze o nakrętkach samohamownych. Trzeba pamiętać, że w zasadzie każdy rodzaj nakrętki w trakcie eksploatacji jest narażony na różnego rodzaju drgania i wstrząsy, co w efekcie może powodować powstawanie luzów i zmniejszenie stabilności całej konstrukcji. Taka destabilizacja połączenia może być także niebezpieczna dla naszego zdrowia. Dlatego też, aby zapobiegać powstawaniu tego typu sytuacji, wykorzystuje się nakrętki samohamowne, które często zwane są też samokontrującymi. Warto dodać, że cały proces produkcyjny jest sformalizowany i określany nie tylko normami DIN, ale też ISO. Wykonuje się je z różnego typu materiału, w  zależności od ich przeznaczenia. Może to być stal nierdzewna lub kwasoodporna, a także stal węglowa. Co więcej, nakrętki mogą być pokryte specjalną warstwą ochronną np. z ocynku galwanicznego, dzięki której są jeszcze solidniejsze i odporniejsze na działania różnych czynników. Niekiedy wskazane będzie użycie nakrętek samohamowanych wykonanych z mosiądzu, ze specjalną wkładki, dzięki której nakrętka jeszcze lepiej i stabilniej trzyma się trzpienia śruby, co w efekcie uniemożliwia samoczynne jej odkręcenie się i destabilizację całego połączenia śrubowego. Dlatego też chętnie sięga się po nie w wielu sektorach przemysłu, szczególnie tam, gdzie prawdopodobieństwo występowania drgań i wstrząsów jest wysokie, np. w motoryzacji.

Jakie nakrętki warto stosować?

Warto podkreślić raz jeszcze, że nakrętki są jednym z kluczowych elementów złącznych każdego połączenia śrubowego. Z racji tego, że nakrętki są dość urozmaiconą grupą akcesoriów, różne ich typy mogą być wykorzystywane w różnych branżach. Jak już wspomnieliśmy, nakrętki samohamujące powszechnie wykorzystuje się w sektorze motoryzacyjnym. Podobnie sytuacja wygląda z nakrętkami kołpakowymi, które często wykorzystywane są w pracach z łożyskami i kołami. Wszędzie tam, gdzie zależy nam nie tylko na czasie wykonania określonej pracy, ale też prostocie montażu, warto sięgnąć po nakrętki skrzydełkowe. W wielu branżach znajdą zastosowanie nakrętki zrywalne. To specyficzny rodzaj nakrętki, której użycie jest też zabezpieczeniem danej konstrukcji przed kradzieżą. Przy próbie odkręcenia tego typu nakrętki dochodzi do zerwania łba (stąd nazwa nakrętki), co staje się przeszkodą w dalszym jej wykręceniu. Nakrętki są też obecne w sektorze technicznym. Stosuje się tutaj nakrętki koronowe, idealnie sprawdzające się przy dość skomplikowanych konstrukcjach maszyn oraz różnego typu urządzeń, w tym także na ich osiach i wałkach. W przypadku braku odpowiednich narzędzi można skorzystać z nakrętek, do których dokręcenia nie są potrzebne specjalne narzędzia. Stosuje się wówczas nakrętki skrzydełkowe, które z powodzeniem można dokręcić siłą rąk. W sektorze meblowym często sprawdzają się tzw. nakrętki wieńcowe. W sektorze transportowym powszechnie wykorzystuje się nakrętki ze specjalnym uchem. Dzięki nim można mocować naczepy, lawet czy różnego typu przyczepki, a nawet kontenery. Z racji tego, że są dość uniwersalne, można je używać też w branży maszynowej, do podnoszenia i chwytania różnych metalowych elementów.

Bez względu na to, na jaki typ nakrętki się zdecydujemy, trzeba zwrócić uwagę, na jeszcze jedną istotną sprawę, mianowicie jej gwint. Trzeba upewnić się, czy jest gwint metryczny, czy calowy, a także zwrócić uwagę na rodzaj zastosowanych zwojów. Pod tym względem możemy wyróżnić gwinty normalne, grubo i drobnozwojowe. Jeszcze jedną istotną kwestią jest pochylenie gwintu nakrętki. Może być ono walcowe, trapezowe lub stożkowe.

Jak widać, rodzajów nakrętek jest naprawdę dużo. Swój wybór warto więc dokładnie przemyśleć, a jednym z kryteriów wyboru powinno być też to, kto jest producentem śrub i czy w całym procesie produkcyjnym, zachowano wszystkie standardy.