Śruby - jak je mierzyć?

Dla wielu osób „śruba to śruba” czyli jeden z podstawowych elementów odpowiedzialnych za prawidłowe połączenie konstrukcji. Większość osób nie przykładają też zbyt dużej uwagi np. co do tego, z jakiego materiału została wykonana i jakie jest jej przeznaczenie.

Śruby, najprościej rzecz ujmując są gwintowanymi elementami, o różnym rozmiarze, których zadaniem jest stworzenie trwałego połączenia w konkretnej konstrukcji, np. maszynie. Ich zastosowanie jest na tyle szerokie, że trudno w skazać wszystkie dziedziny, w których są one wykorzystywane. To dość szeroka grupa produktów, która różni się od siebie kilkoma parametrami, m.in. budową, łbem, trzpieniem czy też co niezwykle istotne rozmiarem. Rozmiar śruby należy rozumieć poprzez jej długość oraz średnicę. Sprawdźmy zatem dlaczego trzeba mierzyć śruby i w jaki sposób powinniśmy to prawidłowo robić.

Co warto wiedzieć o wymiarach śrub?

Jak już wspomnieliśmy najistotniejszym elementem połączenia śrubowego są właśnie śruby. W tym miejscu warto zaznaczyć, że posiadają one pewne parametry, które decydują nie tylko o trwałości konkretnego połączenia w danej konstrukcji, ale też o jego jakości. Dlatego też warto zwrócić uwagę na jakość śruby, czyli materiał z jakiego została wykonana, a także czy konkretny typ śruby posiada dodatkowa warstwę ochronną, zwiększającą jej wytrzymałość i odporność m.in. na działania warunków atmosferycznych i inne czynniki charakteryzujące dane środowisko, ale też na pewne właściwości fizyczne, które są nie mniej istotne niż wspomniane właściwości jakościowe. Na które właściwości fizyczne śrub warto zwrócić uwagę? Przede wszystkim średnicę, czyli nic innego jak grubość śruby, jej długość oraz rodzaj i skok gwintu. Połączone ze sobą właściwości jakościowe i parametry fizyczne śrub, w tym jej wymiar, mają niebagatelne znaczenie przy jakości każdego połączenia. W tym miejscu warto zaznaczyć, że prawidłowe wykonanie pomiaru śrub jest jednym z kluczowych elementów mających wpływ na późniejsze ich zastosowanie. Spośród wskazanych wymiarów śrub największe znaczenie ma średnica i długość śruby. Przykładowo w śrubie w rozmiarze M8x60 średnica będzie wynosić 8 milimetrów, a jej długość 60 milimetrów. Dzięki prawidłowemu dopasowaniu rozmiarów śrub uzyskamy nie tylko trwalsze i mocne połączenie, ale też całość będzie wyglądać dużo bardziej estetycznie. Zbyt krótka lub zbyt długa śruba mogłaby się okazać elementem, który mógłby negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo pracy przy takim łączeniu.

Prawidłowy pomiar – jak i czym go wykonać?

Dla przeciętnego Kowalskiego wykonanie pomiaru śruby może wydawać się sprawą skomplikowaną. Nie mniej jednak dysponując pewnymi przyrządami i wiedzą z taką czynnością poradzi sobie każda osoba, nawet totalny laik. Wiele osób ocenia parametry śruby na oko, co niekoniecznie jest dobrym pomysłem, podobnie zresztą jak stosowanie w tym celu np. linijki. Bardzo dobrym konceptem w celu wykonania pomiarów śruby będzie zastosowanie suwmiarki, która jest ku temu podstawowym narzędziem. Wybierając suwmiarkę mamy możliwość skorzystania zarówno z podstawowym modeli jak i tych nieco bardziej zaawansowanych pod względem technologicznym. Bez względu na to na jaki jej typ się zdecydujemy dokładność tego narzędzia powinna oscylować w granicach od 0,01 do 0,02 milimetra. Aby uzyskać pewność, że dokonany pomiar będzie optymalny trzeba pamiętać o kilku istotnych elementach. Zacznijmy od zachowania skali pomiarowej. Przy użyciu suwmiarki można zmierzyć takie parametry jak średnicę, długość i skok gwintu. W przypadku mierzenia tego ostatniego parametru śruby można użyć także specjalnych wzorców gwintu. To szybkie i co ważne dokładne rozwiązanie, które zdecydowanie ułatwi nam pracę. Jeśli zależy nam na dokonaniu pomiaru długości śruby, to trzeba pamiętać, że pomiarowi podlega jedynie jej trzpień, w przypadku śrub o płaskim łbie. W przypadku śrub o łbie stożkowym należy dokonać pomiaru długości całej śruby. Przy dokonywaniu pomiary średnicy śruby, suwmiarką mierzy się nie trzpień, a zewnętrzną średnicę samego gwintu. Po dokonaniu wyżej wspomnianych pomiarów, otrzymujemy pełny obraz potrzebnych śrub o określonych parametrach fizycznych. Warto wspomnieć jeszcze o tym, że średnica śruby może być prezentowana albo w milimetrach albo w calach. W przypadku śrub calowych mamy do czynienia z dwoma standardami – UNF i UNC. Zanim jednak będziemy dokonywać pomiaru śruby, trzeba mieć pewność, do której grupy należy śruba i tym samym wykorzystać odpowiednią tabelę, podpowiadającą w jaki sposób przeliczyć otrzymane wartości pomiarowe.

W jaki sposób użyć suwmiarki?

Suwmiarka, to poręczne narzędzia dzięki którym możemy dokonać m.in odpowiednich pomiarów śrub. Może być wyskalowana w centymetrach lub calach, w zależności na jaki model się zdecydujemy. Sprawdźmy zatem w jaki sposób należy ją prawidłowo używać, by móc dokonać pomiaru długości i średnicy śruby. Zaczynamy od umieszczenia przedmiotu, którego pomiaru chcemy dokonać pomiędzy ramionami suwmiarki, tak aby znajdował się niejako w jej „kleszczach”. Ramiona narzędzia muszą okalać śrubę w taki sposób, aby nie było nawet najmniejszej wolnej przestrzeni i luzu. Trzeba też pamiętać, że ścisk nie może być też zbyt mocny, tak aby nie zdeformować lub odkształcić śruby. Jeśli śruba została chwycona w prawidłowy sposób, następnie trzeba zwrócić uwagę na skalę, gdzie pierwsza kreska określa długość (np. kreska zaczyna się na 12 cm, więc śruba ma długość 120 milimetrów). Warto dodać, że ruchoma część suwmiarki jest wyskalowana w taki sposób, aby określić rozmiar do dziesiątych części milimetra. Najbliższa kreska na skali ruchomej pokrywająca się z kreską na drugiej skali określa dziesiętne części milimetra.

Suwmiarka oprócz charakterystycznych ramion, które przypominają szczypce, dzięki którym możemy określić zewnętrzny wymiar konkretnego przedmiotu, w tym np. śruby, posiada też specyficzne czułka dzięki którym można określić nie tylko średnicę otworu, ale również inne wymiary wewnętrzne śruby. Dzięki suwmiarce, a dokładniej jej bolcowi, można w mało skomplikowany sposób określić także głębokość. W tym celu wystarczy, podobnie zresztą jak przy innych pomiarach, porównać ze sobą dwie skale, ruchomą i statyczną. W ostatnim czasie coraz więcej osób sięga po nieco bardziej innowacyjne modele suwmiarek, np. suwmiarki elektroniczne. Dzięki zastosowaniu takiego urządzenia odczyt uzyskujemy praktycznie natychmiast. To doskonała opcja dla osób, które lubią nowinki technologiczne.

Jak więc widać dokonywanie pomiaru śrub, choć dla wielu osób wydaje się skomplikowane, to w rzeczywistości takie nie jest. Nie trzeba nikogo przekonywać, jak ważne jest dobranie śrub nie tylko o odpowiedniej konstrukcji, ale też o określonych parametrach fizycznych.